Tarımda Su Kullanımının Taban Suyu Niteliğine ve Drenaja Etkisinin Saptanması

Abstract

Bu araştırma, 9 495 ha genişliğindeki Akarsu Sulama Birliği (ASB) sahasında yürütülmüştür. Sulama suyu yönetimindeki eksiklikler, düşük sulama randımanı, ağır toprak bünyesi ve tarla içi drenaj sistemlerinin yetersizliği vb. nedenlerle sulu tarım alanlarında drenaj ve taban suyu (TS)
tuzluluğu sorunları ortaya çıkmıştır. Bu sorunlar, bitkisel üretimi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu araştırmada, ASB sahasındaki TS düzeyi ve tuzluluğundaki değişimlerin izlenmesi ve sulama uygulamalarıyla ilişkilerinin, mevcut drenaj gözlem kuyularından yararlanılarak, ortaya konması
amaçlanmıştır. Çalışma alanına tesis edilen ek drenaj gözlem kuyuları ile birlikte toplam 107 adet drenaj gözlem kuyusu 2006 yılında takibe alınmıştır. Mayıs ve temmuz aylarında, TS derinlikleriyle (m) aynı zamanda alınan taban suyu örneklerinin elektriksel iletkenlikleri (EC, dS m-1)
ölçülmüştür. TS derinlik haritası, sulama sezonunun başlangıcı olan mayıs ayında drenaj sorununun olmadığını göstermiştir. Ancak sulamanın en yoğun olduğu temmuz ayında ise çalışma alanının önemli bir bölümünde drenaj sorununun ortaya çıktığı (TS derinliği < 1 m) saptanmıştır. Çalışma
alanının ortalama TS tuzluluğu mayısta 4.3±10.1 ve temmuzda 2.8±4.3 dS m-1 bulunmuştur. Özellikle sulama uygulamalarının en yoğun olduğu temmuz ayındaki TS düzeyinin yüksekliği; aşırı sulamalar ve bunun sonucundaki düşük sulama ve sulama suyu kullanım randımanına atfedilmiştir.