Büyükbaş Hayvan Barınaklarında Gübrenin Yarattığı Çevre Kirliliği ve Çözüm Olanakları

Abstract

Ülkemizde artan nüfusa karşılık kişi başına düşen yenilenebilir su potansiyeli hızla azalmaktadır. Ülkemizin 234 milyar m³ yenilenebilir su potansiyelinin 41 milyar m³’ü yeraltı suları, 193 milyar m³’ü ise akarsulardan meydana gelmektedir. Su zengini olmayan ülkemizde yenilenebilir su kaynaklarının korunması amacıyla alınacak olan tedbirlerden biride hayvan barınaklarında meydana gelen katı ve sıvı atıkların yer altı ve yerüstü sularına verdiği zararı en aza indirmeye çalışmaktır. Büyükbaş hayvanı olan tarımsal işletmelerin, büyükbaş hayvan sayısına göre işletme büyüklüğü grubu incelendiğinde, işletmeler %83 (1-5 adet), %11 (6-10 adet) ve %6 (>11 adet) baş hayvanı olan işletme büyüklüğü grubunda
yoğunlaşmaktadır. Kahramanmaraş yöresinde büyükbaş hayvan barınaklarından kaynaklanan gübrenin yarattığı çevre kirliliği ve çözüm olanaklarının anket çalışmalarıyla incelendiği çalışmada, profesyonel anlamda yetiştiricilik yapan işletmelerde çevre bilincinin arttığı ve gübre depolama yapılarına önem verildiği belirlenmiştir. Küçük aile işletmeciliği tarzında (1-5 ve 6-10 baş hayvan) yapılan yetiştiricilikte ise gübre depolama yapılarının bulunmadığı katı gübrenin gelişi güzel olarak açıkta biriktirildiği, sıvı gübrenin ise akarsulara bilinçsiz bir şekilde tahliye edilerek yer altı ve yerüstü su kaynaklarının kirlenmesine neden olacağı belirlenmiştir