Batı Akdeniz Bölgesi Yörüklerinin Bitkisel ve Hayvansal Üretim Faaliyetleri1

Abstract

Batı Akdeniz Bölgesi ülkemizin diğer bölgelerine göre turfanda sebze, narenciye, tahıl, meyve vb. farklı ürün çeşitleri yetiştirebilmek için sahip olduğu elverişli iklim ve coğrafi koşullar açısından bitkisel üretimde önemli bir yere sahiptir. Bölgenin kırsal nüfusu bitkisel üretim
faaliyetlerine ek olarak hayvancılık ekonomisiyle idame olmaktadır. Bölgenin diğer bir karakteristik özelliği ise çok uzun yıllardır kışlak ve yaylaklarında hayvancılık yanında bitkisel üretim yapan konargöçer Yörük nüfusunu barındırmasıdır. Yörükler Osmanlı Devletinin 16. yüzyıldan sonra sistemli olarak uygulamaya koyduğu iskân politikaları çerçevesinde hayvancılığın yanında bitkisel üretime ağırlık vermeye başlamışlardır. Cumhuriyet sonrası uygulanan iskân politikaları ve sosyo-ekonomik koşullar konargöçer nüfusun sayısını her geçen gün azaltmıştır. Batı Akdeniz Bölgesinde konargöçer yaşayan Yörüklerin de sayıları azalmakla birlikte mevcudiyetleri 1980’lere kadar devam
etmiştir. İskân politikaları çerçevesinde meskûn olan Yörüklerde temel iktisadi faaliyet bitkisel üretime dönüşürken hayvancılık giderek azalmış ve şekil değiştirmeye başlamıştır. Yaylak-kışlak hareketliliği gerektiren küçükbaş hayvanların yerine, Yörükler, yerleştikleri evlerinin yanına yaptıkları ahırlarda/besihanelerde birkaç ya da daha fazla büyükbaş hayvan beslemeye başlamışlardır. Yörükler yerleşik hayata geçtikleri ilk yıllarda yeni öğrenmeye başladıkları bitkisel üretim faaliyetlerinde bazı sorunlar yaşamış olsalar da daha sonra bu sorunları kolayca aşıp yerleşik civar köylüler seviyesinde bitkisel üretim yapmaya başlamışlardır. Günümüz Batı Akdeniz Yörükleri çoğunlukla meskûn bir yaşam sürmekle birlikte aralarında hayvancılık yapmaya devam edenler yarı konargöçer olarak yaşamaktadırlar. Yayladan asıl ikametgâhlarına/kışlaya göçtüklerinde ise bitkisel üretim faaliyetini de sürdürmektedirler. Bu çalışmada Batı Akdeniz Bölgesinde kırsal yaşam süren ve şehirde yaşayan Yörüklerin bitkisel ve hayvansal üretim faaliyetleri irdelenmiştir.