Metil Salisilatın Fasulyede Bulunan Zararlı Thripsler (Frankliniella occidentalis Pergande ve Thrips tabaci Lindeman (Thysanoptera: Thripidae)) Üzerine Etkisi

Abstract

Metil salisilat (MeSA), zararlıların saldırısına uğrayan bitkiler tarafından salgılanan zararlı kaynaklı bitki uçucuları (HIPVs)’ ndan en bilinenidir. Bu bileşik doğal düşmanlar üzerine çekici etki gösterirken zararlıların da davranışlarını etkilemektedir. Dünyada sentetik MeSA kullanılarak yapılmış çok sayıda arazi ve laboratuvar çalışması mevcuttur. Bu çalışmada, MeSA’ ın fasulyede bulunan zararlı thripsler (Frankliniella occidentalis ve Thrips tabaci) üzerine etkisinin olup olmadığı incelenmiştir. Deneme 2011-2012 yıllarında Ağustos-Eylül aylarında arazi koşullarında yürütülmüştür. Deneme parselleri Kontrol, MeSA, Kırmızı örümcek (Tetranychus urticae Koch) ve Kırmızı örümcek + MeSA olacak şekilde düzenlenmiştir. Her uygulama için 3 tekerrür kullanılmıştır. Uygulama parsellerinin her birine sarı yapışkan tuzak ve içinde 2 ml MeSA bulunan 5 ml’ lik cam şişeler asılmıştır. Deneme süresince yapışkan tuzaklar ve MeSA her hafta yenisi ile değiştirilmiştir. Yakalanan türlerin sayımı laboratuarda yapılmıştır. İki yıl süresince yapılan gözlemlerde kontrol parsellerindeki thrips sayısının diğer uygulama parsellerindeki thrips sayısından daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Kontrol parsellerinde 2011 yılında MeSA’ a göre %1.45; sırasıyla Kırmızı örümcek ve Kırmızı örümcek+MeSA göre ise %2.56 ve %2.70 daha fazla thrips bulunduğu tespit edilmiştir. Kontrol parsellerinde bulunan thrips miktarının 2012 yılında ise MeSA’ a göre %11.66; sırasıyla Kırmızı örümcek ve Kırmızı örümcek + MeSA a göre ise %10.00 ve %8.50 daha fazla olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre, MeSA’ nın arazide kullanılması zararlı thripsler için çekici bir
etki göstermemiş bunun aksine uygulama parsellerinde thrips sayısını azaltmıştır. Bu nedenle, MeSA’nın thripslere karşı biyolojik mücadele çalışmalarını destekleyici olarak üretim alanlarında kullanılabileceği düşünülmektedir.