Gastronomik Ürünlerin Coğrafi İşaretleme Açısından Değerlendirilmesi: Erzurum-Olur Örneği

Abstract

Küreselleşmenin getirdiği tek yönlü, sağlıksız ve küçük üreticileri tüketen agro-endüstriyel beslenme yapısı, insanların yöresel ürünlere talebini artımıştır. Günümüz tüketicileri tükettikleri ürünlerin köken ve kalitelerine ilişkin daha duyarlı ve seçici davranmaktadır. Bu bağlamda son yıllarda, ülkemizde yöresel ürünleri koruyabilmek için bir Coğrafi İşaretler sisteminin kurulması, yöresel ürünlere değer kazandırılarak kırsal kalkınmanın desteklenmesi, kültürel ve biyolojik çeşitliliğin korunması önem kazanmaktadır. Kırsal yörelerde yer alan yöre ile özdeşleşmiş gastronomik ürünler, coğrafi işaretleme ile ön plana
çıkarılmakta, yörenin ekonomik ve sosyal açıdan gelişmesini sağlamaya yardımcı olmaktadır. Bu kapsamda, Erzurum ili Olur ilçesi coğrafi işaret kapsamında değerlendirilmiş ve yöreye katkıları olabilecek gastronomik ürünlerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıcayöre kırsal kalkınma ve gastronomi turizmi açısından değerlendirilmiştir. Olur, tarihsel geçmişi, doğası, iklimi ve somut olmayan kültürel mirası ile bugün coğrafi işaretlenebilecek çok sayıda kültürel ve gastronomik ürünlere sahiptir. Bugün itibariyle (15.09.2017) Erzurum Olur ilçesinin coğrafi işaretli ürünü yalnızca Karnavas pekmezi (2005) olmuştur. Bakir
kırsal alanları ve yüksek rakımı ile Artvin sınırında yer alan ilçe Karadeniz ikliminin de etkisiyle oldukça zengin bitki ve gastronomik çeşitliliğe sahiptir. Bu bağlamda ilçenin gastronomik potansiyeli dikkate alındığında coğrafi işaretleme konusunda
yetersizliği dikkat çekmektedir. Bu doğrultuda bu çalışma Olur ilçesinde, coğrafi işaretleme konusunda ilgililerin/yetkililerin dikkatini çekerek, bilgilendirmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma da ilgili yazın taranarak kavramsal bilgi verilmiş, ardından Türk
Patent Enstitüsünden Olur ilçesinin tescillenmiş ve tescil başvurusu süren gastronomik ürünleri tespit edilmiş, yörede coğrafi işaretlenebilecek ürünler belirlenmeye çalışılmış ve ilk etapta tescillenebilecek gastronomik ürünler önerilmiştir. Araştırmada, yörenin gastronomik ürünlerinin belirlenmesi ve bu ürünlerin gastronomi turizmi ve yöre ekonomisi ve tanıtımına olası etkileri de açıklanmıştır.