Elma da Genetik Transformasyon Alanındaki Gelişmeler

Abstract

Meyve ağaçlarının ıslahı uzun gençlik kısırlık dönemleri, heterozigot yapıları ve karmaşık döllenme biyolojilerinden dolayı zor bir işlemdir. Genetik transformasyon teknolojisi bu bitkilerde ıslah süresinin kısaltılması ve çok yıllık bitkilerin diğer özelliklerini etkilemeden sadece bir karakter yönünden geliştirilebilmelerine olanak sağlayabilmektedir. Elmada ilk genetik transformasyon 1989 yılında başarılmış ve bu güne kadar 30 a yakın elma çeşidine gen aktarılmıştır. Elmada karaleke ve
ateş yanığı gibi hastalıklara dayanım, zararlılara dayanım, anaçların çeşitli özelliklerinin geliştirilmesi ve meyve kalitesinin iyileştirilmesi gibi önemli özelliklerde genetik transformasyonla kayda değer başarılar elde edilmiştir. Bununla birlikte, diğer meyve türlerinde olduğu gibi elmada da gen transferi çalışmaları daha çok bu türlerin rejenerasyon kabiliyetlerinin düşük olmasından dolayı otsu türlerden geri kalmıştır. Ayrıca elmada gen transfer frekansı otsu bitkilerle kıyaslandığında oldukça düşüktür. Elma da gen transfer frekansının yükseltilmesi biyoteknolojinin getirdiği imkânlardan daha iyi faydalanılması için gereklidir. Meyve türleri içerisinde elma en çok ilaçlama yapılan türlerden birisi olması nedeniyle, bu türde genetik transformasyon yolu ile biyotik stress faktörlerine karşı daha toleranslı çeşitlerin geliştirilmesi üreticiler, tüketiciler ve de çevre açısından büyük önem taşımaktadır. Bu derlemede
elmanın gen transfer teknolojisindeki gelişmeler, sorunlar ve araştırmaların gelecekteki eğilimleri irdelenmiştir.