Basınçlı Sulama Sistemlerinin Su Kaynaklarının Etkin Kullanımındaki Rolü ve Mali Desteklerin Bu Sistemlerin Yaygınlaşmasındaki Etkisi

Abstract

Ülkemizde halen yüzey sulama yöntemlerinin kullanımı yaygın olduğundan, kullanılan sulama suyu 10 000 m3 /ha’ın üzerindedir. Bu suyun % 50’sinden daha azı ancak net olarak bitki tarafından kullanılmaktadır. Basınçlı sulama sistemlerinden birisi olan damla sulamada, % 30-70 arasında bir su tasarrufu sağlanırken, buna karşın verimde de artış elde edilmektedir. Yapılan araştırmalarda, GAP Bölgesi’nde yüzey sulama ile 1 kg kütlü pamuk, mısır ve kuru yonca otu üretmek için sırası ile, 2800 L, 943-1284 L ve 1200 L sulama suyu gerekirken, pamukta damla sulama ile aynı üretimi sağlamak için yalnız 1333 L, mısır için ise 474 L sulama suyu gerekmektedir. Yoncada ise, hareketli yağmurlama sulama sistemi kullanımı ile ise yalnız 535 L sulama suyu gerektiği araştırmalarla tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması bakımından önemlidir. Buna bağlı olarak son yıllarda basınçlı sulama sistemlerinin kullanımı hızla artmaya başlanmıştır. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, 2006 yılından itibaren basınçlı sulama sistemi kullanan çiftçileri desteklemeye başlamıştır. Sistem maliyetinin % 50’si hibe olarak desteklenmektedir. Ayrıca 5 yıl süre ile 0 faizli kredi kullandırılmaktadır. Ülkemizde, 2009 Ekim ayı itibari ile, 58 196 üreticiye 799.5 milyon TL ve 176 600 ha alanda 0 faizli kredi kullanılmış, % 50 hibe ile 101 milyon TL destek verilmiş ve 46 000 ha basınçlı sulama sistemi tesis edilmiştir. Mali destekler, basınçlı sulama sistemlerinin kullanımının artışında hızlı bir ivme kazandırmıştır. Bu durum, toprak ve su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı yanında, ekonomik etki de sağlamıştır. Bu makalede, yüzey ve basınçlı sulama sistemlerinin toprak ve su kaynakları üzerindeki etkileri, çiftçilere mali desteklerin basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaşması ve kullanımındaki rolü tartışılmıştır.