Yabani Çilek Genotiplerinde Külleme Hastalık Etmenine Dayanıklılığın Karakterizasyonu

Abstract

Kültür çilekleri Türkiye’de deniz seviyesinden 1500 metre yüksekliğe kadar ticari olarak her yerde üretilmektedir. Tokat Erbaa Gökal yaylasında kültür çilekleri yanında doğal olarak gelişen yabani çilek bitkileri toplanarak morfolojik özellikleri çalışılmaya başlanmıştır.
Morfolojik özellikleri farklı olan yabani çilekler üzerinde külleme hastalığı gelişerek, yabani çilek genotiplerinin külleme hastalığına farklı reaksiyonlar gösterdiği bulunmuştur. Külleme hastalık etmeni izole edilerek sağlıklı olarak yetiştirilen yabani çilek genotiplerine yeniden
inokule edilerek patojenisite testleri gerçekleştirilmiştir. Klasik mikroskop teknikleri ve moleküler yöntemlerle yapılan çalışmalarda yabani çilek bitkilerinde gelişen külleme hastalık etmenin Podosphaera aphanis var. Aphanis Braun & Takamatsu olduğu belirlenmiştir.
Patojenisite testleri sonucunda dişi kısır 2 yabani çilek genotipinin sırasıyla çok hassas ve orta hassas olduğu bulunurken, diğer 2 genotip küllemeye çok dayanıklı bulunmuştur. Küllemeye çok hassas bitkiler polen donor olarak dayanıklı yabani genotiplerle melezlemeler
yapılmış fakat melezlemelerden tohumlar elde edilememiştir. Buradan steril yabani çilek genotipleri ile hassaslık arasında direkt bir ilişki olduğu orta çıkmaktadır. Dayanıklı olan yabani çileklerdeki genetik dayanıklılık ıslah ve moleküler yöntemlerle başta kültür çilekleri
olmak üzere, diğer üzümsü meyvelere aktarılabilecektir.