Türkiye’de Meyve ve Asma Fidanları Üretim Materyallerinde Tarım Bakanlığı Bitki Sağlığı Uygulama Çalışmaları

Abstract

Çeşitli bitki türlerine ait fidan ve üretim materyallerinin sağlıklı, kaliteli ve ismine doğru biçimde üretilmesini sağlamak amacıyla uygulanan olan bitki sağlığı standartları, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından belirlenen talimatlarla uygulanmaktadır. Üretimler, virüsten ari ön temel (1 nolu damızlık ünitesi), virüsten ari temel (2 nolu damızlık ünitesi), sertifikasyona tabi zararlı organizmalardan ari üretim materyali (3 nolu damızlık ünitesi) veya standart üretim materyali elde etmek amacıyla yapılır. Bu farklı kademedeki damızlık üniteleri ve üretim materyalleri de farklı bitki sağlığı standartlarına sahiptir. Fidan ve üretim materyallerinde bitki sağlığı standartları açısından ismine doğruluk ve bitki sağlığı kontrolleri, TTSM (Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkez Müdürlüğü), bitki sağlığı kontrol kuruluşu ve Bakanlık İl Müdürlüğü uzmanları tarafından yapılır. Damızlık ünitelerinde bitki sağlığı kontrol kuruluşu olarak yetkili kuruluşlar yine Bakanlık tarafından belirlenmiştir. Sertifikasyona tabi zararlı organizmalar listesi ve kontrol zamanları da yine Talimat Ek’ lerinde belirtilmiştir. 2017-2018 yılı içerisinde iki özel sektör ve bir kamu kuruluşuna ait üretimlerde 9 çeşite ait 1,2 ve 3 nolu damızlık ünitesi ceviz ve asma materyallerinde “Meyve ve Asma Fidanı ile Üretim Materyallerinde Bitki Sağlığı Standartları Talimatı” gereğince bitki sağlığı kontrolleri yapılmıştır. Talimat gereğince alınan ceviz örneklerinde “Kiraz yaprak kıvrılma hastalığı” (Cherry leaf roll nepovirus CLRV) serolojik ve moleküler yöntemlerle taranmış ve farklı ünite seviyesinde farklı türlerdeki ağaçlarda hastalık tespit edilmiştir. Yine farklı kademedeki asma bitkileri de laboratuvar incelemelerine tabi tutulmuş ve bu örneklerde de Grapevine fleck vitivirus (GFkV) , Grapevine leafroll associated ampeloviruses (GLRaV), Grapevine vitivirus A (GVA) ve Domates siyah halka hastalığı (Tomato black ring nepovirus TBRV) tespit edilmiştir. Hastalıklı ağaçlar, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğü elemanları ve üretim yerleri sorumluları eşliğinde kesilmiş ve sonrasında yakılarak imha edilmiştir.