Erwinia amylovora’ nın Neden Olduğu Ateş Yanıklığı Hastalığının Elmalardan İzolasyonu, Belirtileri, Yayılması ve Mücadelesi

Abstract

Konya’nın Ereğli ve Halkapınar ilçelerinde, 2007 yılının ilkbahar aylarında M.9 anacı üzerinde aşılanmış “Gala” çeşidi elma (Malus domestica) yapraklarında, sürgünlerinde, dallarında ve anaçta ateş yanıklığı belirtilerine rastlanmıştır. Yapraklarda ana damar boyunca ve yaprak kenarlarında kahverengi-siyah lekeler gözlenmiştir. Siyahlaşma ilerlerken, yaprakların kıvrıldığı, pörsüdüğü, aşağı doğru sarktığı ve yanık filizlerde asılı kaldığı belirlenmiştir. Sürgünlerin tamamen kahverengileştiği ve kanca gibi bir forma dönüştüğü gözlenmiştir. Hastalık kalın dallarda, gövdede ve hatta anaçta yanıklıklara, içe çökük kahverengi alanlara ve zamk akıntılarına neden olmuştur. Yapılan izolasyonlar ve tanı çalışmalarında etmenin Erwinia amylovora adlı bakteri ve hastalığın “Ateş Yanıklığı Hastalığı” olduğu tespit edilmiştir. Toplanan örneklerin her birinde hastalık etmeninin izole edilmesi, bu yörede hastalığın yaygın olabileceği veya yayılabileceği fikrini uyandırmıştır. Yapılan arazi incelemelerinde, M9 anacı üzerine
aşılanmış olan Fuji, Summerred Breaburn ve Granny Smith elma ağaçlarında da bu hastalık tespit edilmiş ve 2007 yılında bu hastalığın yörede elmalarda bir endemi yaptığı saptanmıştır.
Hastalık belirtileri taze filizlerde, sürgünlerde, dallarda görülür görülmez budama yapılırsa ve hemen ardından bitki gelişimi ve iklim durumu göz önüne alınarak bakırlı bir preparatla ilaçlama yapılırsa hastalık kontrol altına alınabilir. Ancak duyarlı anaçlar kullanıldığında enfeksiyon anaca kadar ulaşmışsa hastalıkla etkili bir şekilde mücadele zorlaşmaktadır. Elma anaçlarından M.9, M.26 ve M.27 duyarlı anaçlar olarak bilinmektedir. Hastalığın yörede yaygın olmasında, anaç-kalem, bakteri, çevresel faktörler (sıcaklık, nem, rüzgar, yağmur, dolu vb) ilişkilerine ek olarak budama makaslarıyla açılan yaraların önemli rol oynar. Bakteri, kışı hastalıklı elma ağaçlarında gövdelerinde, dallarında ve sürgünlerde geçirmektedir. İlk enfeksiyonlar ilkbahar aylarında, inokulum kaynağından çiçeklere, yeni sürgünlere ve yapraklara bulaşmaktadır. Bu hastalıkla mücadelede çeşitli mücadele yöntemleri kombine edilerek bir arada kullanılması gerekmektedir.